μυγαλή

Όνομα διάφορων γιγαντιαίων αραχνών της οικογένειας των αβικουλαριδών της τάξης των αραχνιδών. Οι μ. ζουν στις περιοχές με τροπικό κλίμα και είναι πολυάριθμες κυρίως στη Νότια Αμερική. Ένα από τα μεγαλύτερα είδη είναι η μ. ή αβικουλαρία (mygale ή avicularia), μήκους 6-8 εκ., της οποίας το σώμα είναι, όπως και τα πόδια, τριχωτό. Για να ακινητοποιήσει και να σκοτώσει τα θύματά της (μεγάλα έντομα, σαύρες, μικρά τρωκτικά και νεοσσούς πουλιών στις φωλιές τους), η μ. εγχύει με δύο προστοματικά άκρα, τα χηλίκερα, ένα ισχυρό δηλητήριο, που επιδρά στο νευρικό σύστημα. Ενώ η μ. αυτή, την ημέρα, μένει γενικά στις σχισμές των δέντρων των βράχων, ένα άλλο είδος, η θηραφόσα η λεβλόνδειος, τυπική στις Γουιάνες, με μήκος ως 9 εκ., κρύβεται σε μια φωλιά σκαμμένη στο έδαφος, την οποία στρώνει με μέταξα και την κλείνει με ένα πώμα. Το δάγκωμα μερικών μ. είναι καμιά φορά θανατηφόρο και για τον ίδιο τον άνθρωπο. Με το όνομα μ. είναι επίσης γνωστό και ένα μικρό θηλαστικό, ο σόρηξ, που ανήκει στην οικογένεια των σορικιδών, στην τάξη των εντομοφάγων. Έχει μήκος 7 περίπου εκ. χωρίς την ουρά (5 εκ.) και είναι διαδεδομένο σε εκτεταμένες περιοχές της Ευρασίας· η τροφή του αποτελείται κυρίως από σκουλήκια, έντομα και μαλάκια, που τα αναζητεί κατά τις νυχτερινές κυρίως ώρες. Το είδος αυτό μ., που αφήνει μια πολύ δυσάρεστη μυρωδιά, έχει σάλιο δηλητηριώδες· αλλά το δάγκωμά του δεν είναι επικίνδυνο για τον άνθρωπο, ιδίως επειδή τα δόντια του είναι κοντά και όχι πολύ αιχμηρά κι έτσι η τοξική ουσία μπαίνει στις μικρές πληγές σε ποσότητα πολύ περιορισμένη. Μεταξύ Μαΐου και Αυγούστου το θηλυκό γεννά, σε κοιλότητες του εδάφους ή σε φωλιές που έχουν εγκαταλείψει άλλα ζώα, 5-10 μικρά, ανίκανα να κινηθούν. Μετά την αρχική περίοδο θηλασμού, μητέρα και μικρά κάνουν στη σειρά το ένα πίσω από το άλλο τις πρώτες εξόδους από τη φωλιά, κρατώντας το κάθε ένα την ουρά του προηγούμενου στο στόμα του. Μεταξύ των συγγενών ειδών είναι ο σόρηξ ή μ. του Ουσούρι (μήκους 6 εκ.), που ζει στην ομώνυμη περιοχή της Σιβηρίας, ο πυγμαίος σόρηξ (8 εκ.), που ζει σε μεγάλο μέρος της Ευρασίας και, τέλος, ο σόρηξ των Άλπεων (15 εκ.) που ζει στις Άλπεις, σε υψόμετρο μέχρι 2.500 μ. Η γιγαντιαία αράχνη mygale ή avicularia ζει σε τροπικές περιοχές και εξουδετερώνει τα θύματά της εκχύνοντας το δηλητήριό της που επιδρά στο νευρικό σύστημά τους. Το μικρό θηλαστικό sorex araneus, γνωστό και ως μυγαλή, είναι νυκτόβιο εντομοφάγο, που ζει σε περιοχές της Ευρώπης και της Ασίας.

* * *

η (Α μυγαλῆ, -έα και μυγαλέη και μυγάλη και, κατά τον Διόσκ. μυαγελῆ)

νεοελλ.

ζωολ. ονομασία μεγάλων ορθόγναθων αραχνών τής ομάδας μυγαλόμορφα

αρχ.

είδος ποντικού με σουβλερή μύτη, ο αρουραίος.

[ΕΤΥΜΟΛ. < θ. μυ- τού μῦς, μυ-ός «ποντικός» + γαλῆ «γάτα»].